Engir plastpokar eru seldir hjá Vínbúðunum en margnota burðarpokar eru til sölu. Alls seldust 252 þús. margnota pokar á árinu.

Aðkeypt ræsting fyrir skrifstofu og dreifingarmiðstöð er frá Sólar ehf, Svansvottuðu ræstingarfyrirtæki. Í Vínbúðunum sér starfsfólk um ræstingar. Alls voru 94% af ræstiefnum umhverfisvottuð.

ÁTVR er einn af stofnendum Endurvinnslunnar hf. og hluthafi. Hlutverk Endurvinnslunnar hf. er meðhöndlun allra einnota drykkjarvöruumbúða á Íslandi. Skil á drykkjarvöruumbúðum var 91% af seldum umbúðum.

Á árinu voru tæplega 53 milljón einingar seldar í Vínbúðunum.

Niðurstaða lífsferilsgreiningar á vörusafni sem ÁTVR vann ásamt áfengiseinkasölunum á Norðurlöndum, sýndi að mestu umhverfisáhrifin voru af umbúðum. Þar komu glerumbúðir verst út.

Á meðfylgjandi mynd má sjá samanburð á kolefnisspori umbúða g/L af CO₂.

Markmiðið er að draga úr losun um 7% árlega miðað við selda lítra, meðal annars með fjölgun söluhárra tegunda í léttgleri. Auk þess má búast við að aukning verði á framboði vína í öðrum gerðum umbúða sem hafa minni umhverfisáhrif en gler.

Hlutfallið á milli losunar á selda milljón lítra á milli ára fór úr 533 í 520 (tCO₂/milljón lítra) eða lækkaði um 2%. Hlutfall bjórs í álumbúðum jókst; fór úr 91,5% í 92,5%.

Þriðjungur heildar raforkunotkunar er á Stuðlahálsi þar sem höfuðstöðvar, dreifingarmiðstöð og Vínbúðin Heiðrún eru staðsett. Í notkun er sérstakt hússtjórnarkerfi sem vaktar hita og rafmagnsnotkun og stýrir álagi. Í grænu skorkorti eru sett markmið og fylgst er með orkunotkun. Rafmagnsnotkun á Stuðlahálsi var sambærileg notkun 120 heimila (601.373 kWst) og hækkaði um 6% milli ára. Alls eru 22 hleðslustöðvar fyrir rafbíla á lóðinni. Með aukinni rafbílaeign er fyrirsjáanlegt að rafmagnsnotkun muni halda áfram að aukast. Áfram verður unnið að því að setja upp LED ljós í byggingar og skilti.

Heitt vatn samsvaraði notkun 118 heimila (68.108 m3) og hækkaði um 17% á milli ára. Ástæða fyrir breytingunni er óhagstætt veðurfar.

Í allri starfsemi ÁTVR er lögð áhersla á orkusparnað og að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Það fléttast inn í Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna númer 7, Sjálfbær orka, og númer 13, Aðgerðir í loftslagsmálum.

Innleiðing á LED lýsingu á Stuðlahálsi er langt komin og í Vínbúðunum hefur markvisst verið unnið að innleiðingu og eru langflestar verslanir komnar með LED lýsingu að hluta eða öllu leyti. Sama gildir um skilti Vínbúðanna.

Almenn raforkunotkun á fermetra í Vínbúðum lækkaði á milli ára, fór úr 83 kWst/fm í 78 kWst/fm.

ÁTVR hefur sett sér loftslagsstefnu í samræmi við lög um loftslagsmál nr. 70/2021. Stefnan tók gildi 1. janúar 2022. Í stefnunni eru markmið um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda og kolefnisjöfnun starfseminnar ásamt aðgerðum svo að þeim markmiðum verði náð.

Á línuritinu hér fyrir neðan eru loftslagsmarkmið til ársins 2030. Flokkað er eftir losun frá fólksbílum, vörubílum (sem er stærsti hlutinn), sendiferðabílum og kælimiðlum. Til viðmiðunar er lína sem sýnir rauntölu beinnar losunar. Markmiðið er að draga úr beinni losun um 40% miðað við árið 2016 og ná markmiðum Parísarsáttmálans um að hlýnun verði undir 1,5 gráðum.

Dökkgræni flöturinn sýnir losun fólksbíla, ljósgræni er losun vöruflutningabíla, dökkbrúni er losun sendibifreiða og gulii liturinn efst losun kælimiðla. Ljósbrúna línan er rauntala hvers árs sem liðið er.

Komið er til móts við alla beina losun með fjárfestingum í kolefnisverkefnum hjá Kolviði og SoGreen.

Kolviður býður upp á kolefnisbindingu með skógrækt með óvottuðum kolefniseiningum, sem eru ekki kolefnisjöfnun og flokkast því sem styrkur til kolefnisverkefna. ÁTVR keypti 117 kolefniseiningar hjá Kolviði sem munu bindast á næstu 50 árum.

SoGreen er íslenskt nýsköpunarfyrirtæki sem er að hefja framleiðslu nýrra tegunda kolefniseininga á heimsvísu: Kolefniseininga sem myndast með því að tryggja stúlkum í tekjulágum ríkjum menntun. Kolefniseiningarnar myndast við þá forðun í losun gróðurhúsalofttegunda sem verður þegar stúlkum er tryggð menntun. Menntun er ein áhrifaríkasta leiðin til þess að fyrirbyggja hjónabönd barna og þungun táningsstúlkna og þannig er hægt að vinna gegn fólksfjölgun og fátækt.

ÁTVR keypti 50 kolefniseiningar hjá SoGreen og er með 5 ára samning við fyrirtækið. Þegar þær einingar sem Vínbúðin hefur fjárfest í verða virkar og vottaðar einingar munu þær vera taldar fram á móti losun Vínbúðarinnar.

Bein heildarlosun er 149 tonn af CO₂ og er kolefnið bundið hjá Kolviði og forðað hjá SoGreen. Binding hjá Kolviði samsvarar því að gróðursetja 990 tré.

Starfsfólk flaug 39 ferðir til og frá Íslandi á árinu 2023. Samkvæmt reiknilíkani ICAO þá er losun þessara ferða samtals 13 tonn af CO₂. Í innanlandsflugi voru farnar samtals 59 ferðir, flestar til Akureyrar. Samkvæmt reiknilíkaninu var losun samtals 5 tonn CO₂. Þó flug falli undir óbein áhrif er komið til móts við þá losun með fjárfestingum í kolefnisverkefnum hjá Kolviði, alls 18 tonn.

Könnun á ferðavenjum starfsfólks til og frá vinnu var endurtekin. Niðurstaðan var að 90 tonn af CO₂ losna út í andrúmsloftið vegna samgangna starfsfólks. Niðurstaða ársins er betri en fyrri ára sem skýrist meðal annars af því að minni mengun kemur frá einkabílum, fór úr 117 g/km niður í 101 g/km og nýr losunarstuðull fyrir strætó lækkaði í 51,3 g/km en var 80 g/km. Meðalvegalengd frá vinnustað hækkaði í 7,2 km og samgöngusamningum við starfsfólk fækkaði lítillega.

Haldið verður áfram að hvetja starfsfólk til að nota vistvæna samgöngumáta og hefja orkuskipti á bifreiðum. Markmiðið er að ná undir 80 tonn CO₂ vegna losunar starfsfólks til og frá vinnu á næsta ári.

Urðaður úrgangur var um 24 tonn á síðasta ári. Endurvinnsluhlutfallið lækkaði í 87% og kolefnissporið fór í 27 tonn af CO₂. Einnig eru 2 tonn í losun vegna lífræns úrgangs til jarðgerðar.

Losun frá flutningi áfengis er 1.731 tonn af CO₂ og lækkar milli ára um 2% og notað er líkan úr lífsferilsgreiningu vörusafns 2022. Sjóflutningur á stærsta hluta losunar en mikið af bjórnum er framleitt innanlands og því er flutningur 3% af losun í virðiskeðjunni en 11% hjá einkasölum á Norðurlöndum.

Sjóflutningur neftóbaks er áætlaður 7 tonn og lækkar um 22%. 19% samdráttur er í sölu neftóbaks, hráefnið kemur að stórum hluta frá Filippseyjum. Sjóflutningur reyktóbaks er 17 tonn og lækkar um 1 tonn vegna 9% samdráttar í sölu.

Með nákvæmari losunartölum frá flutningsaðilum verða tölurnar raunhæfari. Í útreikningum var miðað við 28 g/tonnkm frá Eimskip (kolefnisreiknir Eimskips).

Heildarlosun alþjóðaflutnings er því 1.755 tonn CO₂.

Ný tala sem fengin er úr lífsferilsgreiningu á tóbaki: „Cigarette Smoking: An Assessment of Tobacco’s Global Environmental Footprint Across Its Entire Supply Chain“ (American Chemical Society 2018). Dæmigerð sígaretta hefur vatnsspor upp á 3,7 lítra og losun upp á 14 g CO₂íg. Heildarlosun tóbaks sem fer í gegnum heildsölu hjá ÁTVR er 1.977 tonn CO₂.

Bílaleigan Höldur er með ISO 14001 vottun og voru flestir bílar leigðir þaðan. Alls voru keyrðir 13.512 km og losun var rúmt tonn. Losun frá leigubílum er óveruleg. Stefnan er ávallt sú að panta vistvæna leigubíla.

GHGP stendur fyrir -Technical Guidance for Calculating Scope 3 Emissions (v 1.0). Aðrir flokkar eiga ekki við.

Heildarmagn úrgangs jókst um 3% og flokkunarhlutfall lækkaði um 2% milli ára. Góður árangur náðist við að minnka magn blandaðs úrgangs í urðun en magnið minnkaði um 28% á milli ára. Umfang á grófum úrgangi er vegna viðhaldsframkvæmda á Stuðlahálsi og er breytilegur á milli ára. Grófur úrgangur tengist ekki daglegum rekstri heldur tímabundnum framkvæmdum. Má þar nefna steinsteypu, innréttingar og byggingarhluta úr timbri.

Öll bretti eru seld og fara í endurnotkun. Einnig geta viðskiptavinir nýtt tóma kassa í sama tilgangi.

Íslenska Gámafélagið tók við hirðingu úrgangs á síðasta ári og fer blandaði úrgangurinn í brennslu til orkunýtingar til Evrópu. Kolefnisspor er því lægra en losunarstuðlar fyrir urðun hér á landi þar sem orkan er þar nýtt í stað kola til að framleiða hita og rafmagn. Magn blandaðs úrgangs til orkunýtingar var 17 tonn. Skv. tölum frá ResSource 2021 er ávinningur af því að nota úrgang í stað kola: -1.317 kg CO₂íg/t eða -11 tonn CO₂.

Megnið af plastinu sem til fellur, eða um 21 tonn, er glær plastfilma og fer í endurvinnslu til Pure North Recycling í Hveragerði. Þar með er tryggt 82% minni loftslagsáhrif af plastinu sem fellur til og skilað er til innlendrar endurvinnslu.

Til að lágmarka matarsóun í mötuneyti þá var úrgangur vigtaður daglega og niðurstaðan birt á töflu. Ætur matur sem fór í lífrænan úrgang er 39 grömm á mann. Til samanburðar hendir hver Íslendingur að jafnaði 62 kg af mat (ætur og óætur) á ári eða 173 grömm á dag. Frá fyrirtækinu fóru 11 tonn í lífrænan úrgang og aukning á milli ára, ástæðan er betri flokkun.

Eins og sést í ritunum hér að neðan flokkaði Vínbúðin til endurvinnslu 281 tonn af heildarúrganginum og náði með því 87% endurvinnsluhlutfalli. Þannig kom fyrirtækið í veg fyrir að út í andrúmsloftið losnuðu gróðurhúsalofttegundir sem jafngilda rúmlega 1.463 tonnum af CO2. Það samsvarar ársnotkun á 487 fólksbílum (m.v. að hver fólksbíll losi 3 tonn) eða akstri allra bifreiða ÁTVR í 11 ár.

Fjárhagslegur ávinningur er af því að flokka úrgang. Í stað þess að greiða förgunargjald, þá er hægt að afla tekna af hráefninu og því geta legið mikil verðmæti í úrgangi ef hann er flokkaður rétt.

Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna númer 12, Ábyrg neysla, er eitt af mikilvægustu markmiðum ÁTVR. Stefnt var að 94% endurvinnsluhlutfalli úrgangs sem náðist ekki. Markmiðið verður áfram 94% fyrir næsta ár. Árið 2030 verður markmiðið að ná 98% endurvinnsluhlutfalli. Innleiðing á Grænum skrefum í ríkisrekstri er mikilvægt skref til að ná þessum áfanga.

Fyrirtækið hefur hvorki fengið sektir né viðurlög vegna brota gegn umhverfislögum og -reglum.